تغییرات جمعیت، پراکنش فضایی و زیست‎شناسی سوسک برگ‌خوار غلات Col.: Chrysomelidae) L. (Oulema melanopus در مزارع گندم پاییزه منطقه گرگان

سوسک برگ‌خوار غلات (Oulema melanopus L.) یکی از آفات مهم غلات، به‌ویژه گندم در استان گلستان می‎باشد. تغییرات جمعیت، پراکنش فضایی و زیست‎شناسی این آفت در طول دو فصل زراعی 1385 و 1386 در مزارع گندم شهرستان گرگان بررسی شد. زمان شروع و اوج فعالیت جمعیت آفت در مناطق مختلف متفاوت بود. به‌طورکلی، اولین حشرات کامل زمستان‌گذران در نیمه دوم بهمن ظاهر شدند و جمعیت آن‌ها در اواخر اسفند تا اوایل فروردین به اوج خود رسید. بالاترین میانگین جمعیت حشرات کامل، 8/0±07/15 عدد در تور برآورد شد. زمان شروع تخم‎گذاری اوایل اسفند و حداکثر تخم مشاهده شده، 9/1±53/17 عدد در هر کادر بود. فعالیت لاروها از اواخر اسفند در مزارع آغاز شد و در اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت به بیشترین میزان خود رسید. حداکثر تعداد لاروهای شمارش شده در واحد سطح، 9/0±9/16 عدد بود. ضرایب تیلور و ایوائوی مراحل مختلف رشدی آفت برابر با یک و پراکنش آن‌ها از نوع تصادفی بود. با این حال، استفاده از مدل‎های ریاضی توزیع نشان داد که پراکنش فضایی جمعیت لاروها و حشرات کامل در بیشتر تاریخ‎های نمونه‌برداری، تابع توزیع پویسون (تصادفی) بود. اما پراکنش جمعیت تخم آفت در بسیاری از موارد با مدل پویسون برازش نیافت. میانگین طول دوره‎‎‎های جنینی تخم، مجموع سنین لاروی و شفیرگی آفت در شرایط مزرعه به‌ترتیب 02/1±05/8، 03/1±23/29 و 17/1±29/12 روز برآورد شد. نتایج به‌دست آمده از این تحقیق می‎تواند در طراحی برنامه‎های نمونه‎برداری به‌منظور پیش‎بینی یا مدیریت جمعیت سوسک برگ‌خوار غلات مورد استفاده قرار گیرد.